วนอุทยานโกสัมพี
บริเวณป่าหนองบุ้งที่ดำเนินการสำรวจนี้เป็นที่สาธารณะประโยชน์อยู่ติดกับหมู่บ้านคุ้มกลาง หมู่ที่ 1 ตำบลหัวขวาง ในเขตสุขาภิบาล อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม ป่าหนองบุ้งอยู่ห่างจากอำเภอโกสุมพิสัยประมาณ 500 เมตร มีเนื้อที่ประมาณ 125 ไร่ โดยส่วนอุทยานแห่งชาติเริ่มเข้าดำเนินการจัดตั้งเป็นวนอุทยานเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2519 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน โดยมีชื่อว่า วนอุทยานโกสัมพี
ประวัติความเป็นมา
ป่าหนองบุ้งเป็นป่าดงดิบตามธรรมชาติและมีศาลเจ้าปู่ ซึ่งเป็นที่เคารพบูชานับถือของชาวบ้านท้องถิ่นเป็นคู่บ้านคู่เมืองของชาวอำเภอโกสุมพิสัยมาตั้งแต่เดิม และจากการบอกเล่าของราษฎรผู้สูงอายุทั่วไปในท้องถิ่นว่า ไม่มีผู้ใดทราบว่าใครเป็นผู้สร้างศาลาเจ้าปู่หรือศาลเจ้าปู่ตาคนแรก แต่ศาลเจ้าปู่ได้มีการก่อสร้างบูรณะเพิ่มเติมให้อยู่ในสภาพดีเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน และยังเป็นป่าดงดิบตามธรรมชาติที่อยู่ใกล้ชุมชนที่สุดแห่งหนึ่งและยังมีลิงวอกอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งเป็นลิงวอกชนิดเดียวกับลิงวอกที่อยู่ในศาลพระกาฬ จังหวัดลพบุรี ต่อมากรมป่าไม้จึงได้ทำการสำรวจพื้นที่และจัดตั้งเป็นวนอุทยาน ซึ่งมีชื่อว่า วนอุทยานโกสัมพี เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2519 เพื่อนุรักษ์ทรัพยากร-ธรรมชาติไว้เพื่อศึกษาและเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของประชาชนทั่วไป
ลักษณะสภาพพื้นที่
ป่าหนองบุ้งเป็นป่าดงดิบมีสภาพพื้นที่เป็นที่ราบอยู่ริมแม่น้ำชี ในเขตสุขาภิบาล- อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม ภายในบริเวณป่าหนองบุ้ง ซึ่งเป็นหนองน้ำธรรมชาติ ขนาดเนื้อที่ประมาณ 3 ไร่ มีน้ำตลอดอีกประมาณ 1- 1.50 เมตร บริเวณป่าหนองบุ้งด้านทิศใต้มีอาณาเขตติดต่อกับถนนข้างมณฑปหลวงพ่อมิ่งเมือง และวัดกลางโกสุมพิสัย จะมีลักษณะเป็นป่าดงดิบตามธรรมชาติมาตั้งแต่เดิม เนื้อที่ประมาณ 60 ไร่ และบริเวณที่อยู่ถัดลงไปทางด้านทิศตะวันตกจนจดลำชีหลง เนื้อที่ประมาณ 45 ไร่ส่วนที่ดินที่เหลืออีกประมาณ 20 ไร่ นั้นเป็นที่เคยถูกบุกรุกแผ้วถางป่ามาแล้วเป็นหย่อม ๆ และปล่อยให้เป็นที่รกร้างว่างเปล่าโดยไม่มีผู้ใดเข้ายึดครองกรรมสิทธิ์ สำหรับที่ดินบริเวณที่ไม่ได้บุกรุกแผ้วถางทำลายป่าจะมีไม้ยางขึ้นอยู่เป็นกลุ่ม กลุ่มละประมาณ 50 – 70 ต้น ซึ่งเป็นยางนา
สภาพอากาศ
สภาพอากาศในท้องที่บริเวณป่าหนองบุ้งแบ่งออกเป็น 3 ฤดู คือ
ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือน มิถุนายน – พฤศจิกายน
ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือน ธันวาคม – กุมภาพันธ์
ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือน มีนาคม – พฤษภาคม
ชนิดพันธุ์ไม้
มีพรรณไม้หลายชนิดส่วนใหญ่ที่สำคัญได้แก่ กะเบา ยาง ชมภู่ป่า หว้า ทองกวาว กระโดดสำหรับไม้พื้นล่างส่วนใหญ่ ได้แก่ เถาวัลย์เปรียง หวาย ตดตะกั่ว มะดัน นมแมว คัดเค้า และไม้ไผ่ นอกจากนั้นยังมีต้นจามจุรี หรือก้ามปู ซึ่งชาวบ้านนำไปปลูกไว้ เพื่อเป็นร่มเงาในการเข้าไปพักผ่อนหย่อนใจ อนึ่ง จากคำบอกเล่าของราษฎรท้องถิ่นได้ทราบว่า ป่าหนองบั้ง เดิมสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งป่ายังไม่ถูกบุกรุกแผ้วถาง นอกจากจะมีพรรณไม้ดังกล่าวมาแล้ว ยังอุดมสมบูรณ์ไปด้วยไม้มีค่านานาชนิด อาทิเช่น มะค่าโมง ตะเคียนทอง ตะแบกใหญ่ เป็นต้น
